Yaponiya Diyet quyi palatasining Byudjet komissiyasi hukumat tomonidan 2024-moliya yili uchun (1-apreldan boshlab) taklif qilingan byudjetni 112,57 trillion iyen (taxminan 750 milliard dollar) xarajatlar bilan tasdiqladi. Tegishli qaror shanba kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda qabul qilindi. Loyiha yaqin soatlarda yalpi majlisda yakuniy tasdiqlanishi kutilmoqda.

Byudjetning xarajatlar qismi hajmi 12 yil ichida birinchi marta qisqartirildi, ammo shunga qaramay, u hajmi bo‘yicha 2023 yilgi rekord byudjetdan keyin hamon ikkinchi o‘rinda turadi. 2024-yilga mo‘ljallangan loyiha mudofaa uchun ajratiladigan mablag‘larni taxminan 7,94 trillion iyenaga (53,8 milliard dollar) oshirishni ko‘zda tutadi, bu o‘tgan moliya yilidagi shu xarajatlar moddasiga nisbatan taxminan 16,5 foizga ko‘pdir.

Byudjet loyihasining parlament quyi palatasida qabul qilinishi uning 2024-moliya yili boshlanishiga qadar 1 apreldan kuchga kirishini kafolatlaydi. Yaponiya konstitusiyasiga ko‘ra, qonun yuqori palatadagi ovoz berish natijalaridan qat’i nazar, 30 kun ichida kuchga kiradi, u yerda quyi palatada ma’qullangandan keyin kiritiladi.

Byudjet bo‘yicha ovoz berishdan avval parlamentda Liberal-demokratik partiya (LDP) hukmron koalisiyasi va Komeito partiyasi muxolif kuchlar, birinchi navbatda, Konstitusiyaviy-demokratik partiya bilan keskin kurash bo‘lib o‘tdi. Loyihaning byudjet komissiyasida qisqartirilgan muhokamasiga e’tiroz bildirgan muxolifat uning rahbari, LDPning asosiy a’zolaridan biri Itsunori Onoderani ishdan bo‘shatishni talab qildi. Keyin moliya vaziri Shunichi Suzukiga ishonchsizlik to‘g‘risidagi rezolyusiya loyihasi parlamentga taqdim etildi. LDP parlamentdagi ko‘pchilikni hisobga olgan holda, bu ikkala qadamning ham real istiqboli yo‘q edi.

Harbiy xarajatlar uchun ajratilgan byudjet mablag‘lari qarshi hujum imkoniyatlarini kuchaytirish bo‘yicha ilgari belgilangan maqsadlar doirasida Yaponiyada ishlab chiqarilgan uzoq masofali raketalarni sotib olishga yo‘naltirilishi rejalashtirilgan. Bundan tashqari, byudjetga Buyuk Britaniya va Italiya bilan birgalikda yangi avlod qiruvchi samolyotini yaratish xarajatlari kiritilgan. Hukumat, shuningdek, 3000 km masofaga uchadigan gipertovushli raketani yaratish va AYEgis raketaga qarshi mudofaa tizimi bilan jihozlangan ikkita kema qurish uchun pul ajratadi.

Soliq tushumlari rekord darajadagi 69,61 trillion iyen (taxminan 488 milliard dollar)ga yetishi kutilmoqda. Boshqa daromadlarni hisobga olgan holda byudjet taqchilligi 34,95 trillion iyenni (245 milliard dollar) tashkil etadi. U belgilangan miqdorda davlat obligasiyalarini chiqarish hisobiga qoplanadi. Bu ko‘rsatkich so‘nggi uch yil ichida pasayib bormoqda, biroq Yaponiya byudjetining qarz majburiyatlariga bog‘liqligi hali ham taxminan 30% darajasida qolmoqda. Mamlakatning davlat qarzi ayni paytda yalpi ichki mahsulotdan deyarli ikki baravar ko‘p.
Manba: www.aniq.uz